Ostatnie wpisy

Republika Kiribati jest państwem wyspiarskim, które uzyskało niezależność w 1970 r. Jako państwo składające się z wielu wysp, charakteryzuje się ono pluralizmem zwyczajów panujących wśród poszczególnych grup ludności zamieszkujących określone wyspy. Ma to ogromne znaczenie z punktu widzenia sytuacji najbardziej bezbronnej części społeczeństwa Kiribati - dzieci.Głośnym echem medialnym odbiło się zdarzenie, do którego doszło w ubiegłym roku. W mediach społecznościowych ukazało się zdjęcie ambasadora Chin w Kiribati, który w trakcie ceremonii powitalnej na jednej z wysp przeszedł po plecach młodych osób leżących na ziemi. Obraz ten wywołał falę krytyki. Głos w sprawie zabrali przedstawiciele miejscowej ludności, którzy podkreślili, że jest to dawny zwyczaj formalnego przywitania znaczących gości. Podobny sposób przywitania i okazania szacunku ma miejsce, gdy obcokrajowiec bierze ślub z kobietą z Kiribati. Mężczyźni leżą na ziemi jako znak przywitania małżonka. Z kolei, jeśli kobieta obcokrajowiec bierze ślub z miejscowym, to jest ona niesiona przez mężczyzn. W związku z tym podkreślano, że cała sytuacja nie ma negatywnego wydźwięku i jest wyrazem miejscowych zwyczajów.Zdarzenie to jednak zwraca uwagę na znacznie poważniejszy problem, a mianowicie na sytuację nieletnich na Kiribati. Od wielu lat władze Kiribati borykają się ze zjawiskiem wykorzystywania dzieci do ciężkich prac oraz stosowania w stosunku do nich kar cielesnych. Rozwiązanie tych problemów utrudnia zakorzenione w świadomości mieszkańców Kiribati prawo zwyczajowe, niezwykle różnorodne.Trudności związane z sytuacją dzieci pojawiają się już na etapie rejestracji urodzenia dziecka. Zgodnie z prawem nieodpłatna rejestracja noworodka jest możliwa w okresie 3 miesięcy od urodzenia dziecka. Po tym terminie wymagano uiszczenia odpowiedniej opłaty. Jednakże pojawiają się głosy, że w praktyce opłaty te były pobierane nawet po 10 dniu, co prowadziło do sytuacji, w której wiele noworodków nie było zgłaszanych i tym samym nie widniało w rejestrach obywateli. Oznaczało to osłabienie ich pozycji społecznej i trudności w dochodzeniu realizacji ich praw. Sytuacja uległa jednak poprawie. W raportach organizacji międzynarodowych czytamy, że władze Kiribati dokładają starań, żeby zwiększyć rejestrację nowych urodzeń, co doprowadziło do 94% wzrostu rejestracji noworodków w zestawieniu z poprzednimi latami. Problem jednak nadal istnieje i wynika z wyspiarskiego charakteru państwa i trudną dostępnością do przedstawicieli administracji publicznej.Negatywnym zjawiskiem w Kiribati jest również wykorzystywanie dzieci do ciężkich prac. Dzieci są angażowane do niebezpiecznych prac budowlanych oraz do sprzątania ulic. W tym zakresie prawo Kiribati wymaga znaczących zmian.Kolejnym wyzwaniem dla władz Kiribati jest dopuszczalność kar cielesnych w stosunku do dzieci. Kodeks karny Kiribati w artykułach 226 -227 przewiduje odpowiedzialność karną za złe traktowanie i zaniedbywanie dzieci, ale jednocześnie pozostawia możliwość stosowania „rozsądnych kar” w stosunku do dzieci przez rodziców, opiekunów i nauczycieli. Jednocześnie w innych miejscach np. w prawie oświatowym wskutek licznych nowelizacji wprowadzono zakaz wymierzania kar cielesnych w szkołach.Z drugiej strony, kary cielesne nie są ani zakazane, ani dozwolone w przypadku nieletnich, którzy popełnili przestępstwo. Wprawdzie ustawa karna Kiribati od 2015 r., nie przewiduje kar cielesnych, jednakże w praktyce istnieje możliwość ich wymierzenia poprzez bezpośrednie stosowanie prawa zwyczajowego przy wymierzaniu kary, w tym również w stosunku do nieletnich. Mimo wielu problemów związanych z zapewnieniem praw dzieci w Kiribati władze podejmują aktywne działania legislacyjne, które są wyrazem dążeń do zapewnienia stabilnej sytuacji najmłodszych części populacji. Dzieje się to chociażby poprzez przyjęcie latach 2013 – 2014 ustaw regulujących prawa dzieci, reformę prawa karnego oraz dążenie do wyeliminowania kar cielesnych w stosunku do dzieci. Jest to jednak proces trudny i czasochłonny. Zadania nie ułatwia również ogromny wpływ prawa zwyczajowego w codziennym życiu obywateli Kiribati.LiteraturaDoherty, B., Photo of Chinese ambassador to Kiribati walking across backs of locals ‘misinterpreted’, źródło: https://www.theguardian.com/world/2020/aug/18/photo-of-chinese-ambassador-to-kiribati-walking-across-backs-of-locals-misinterpreted dostęp: 21.10.2021 r.Sheehan R., Child Welfare in the South Pacifc: Deciding Child Protection Matters Across Pasifka Nations, Int J Child Maltreat. 2021 Aug 11, 1-15.Report on Corporal punishment of children in Kiribati, End Violence Against Children, End Corporal Punishment, 02.2020; źródło: https://endcorporalpunishment.org/reports-on-every-state-and-territory/kiribati/ dostęp: 20.10.2021 r.Kodeks Karny Kiribati w języku angielskim, źródło: https://ihl-databases.icrc.org/ihl-nat/a24d1cf3344e99934125673e00508142/290ac2481f563f1cc12576d3002bafde/$FILE/Kiribati%20-%20Penal%20Code%201977.pdf dostęp: 19.10.2021 r.Źródło zdjęcia: C.C. via Flickr[1] Doktor, LL.M. Uppasalla Universitetet; ORCID:0000-0001-5314-5906

Przed ostatnie dwa tygodnie media w Kamerunie są zdominowane wiadomościami o protestach anglojęzycznej części obywateli. Powodem zaistniałej sytuacji jest śmierć 5-latki (niektóre źródła podają wiek 4 lat). Zdarzenie to miało miejsce dnia 14 października 2021 r. w stolicy południowo-zachodniej części Kamerunu – Beua. Sytuacji nie sprzyja fakt, że to właśnie w tym regionie od kilku lat toczą się zaciekłe walki pomiędzy anglojęzycznymi separatystami a siłami rządowymi frankojęzycznej części państwa.Naoczni świadkowie zeznali, że 14 października miejscowa kobieta wiozła dzieci do szkoły. Na jednym z punktów kontrolnych została ona zatrzymana przez żandarmów. Kobieta nie zatrzymała się i żandarmi otworzyli ogień w jej stronę. Jeden ze strzałów śmiertelnie ranił w głowę jedną z pasażerek – uczennicę szkoły.Ministerstwo obrony wydało oświadczenie, w którym potwierdziło, że zdarzenie miało miejsce. Co więcej, w oświadczeniu wskazano, że reakcja żandarmów była niewłaściwa i strzały były przekroczeniem pełnomocnictw przez żołnierzy. Podkreślono, że jeden z żandarmów oddał kilka strzałów ostrzegawczych w celu zatrzymania pojazdu. Ministerstwo potwierdziło również śmierć dziewczynki.Zdarzenie to stało się katalizatorem do protestów. Początkowo dokonano linczu na żołnierzu, który oddał strzały. Z kolei w drugiej części dnia, setki osób wyszło na ulicę, trzymając w ręku kawałki gałęzi drzew jako znak pokojowego protestu. Inni natomiast trzymali w rękach banknoty 500-set frankowe jako symbol kwoty, którą rodzice dziewczynki nie chcieli wręczyć żandarmom przy zatrzymaniu. Poszczególni protestujący podkreślali, że tragedia ta, jest częścią przemyślanej strategii zastraszania anglojęzycznych mieszkańców przez żołnierzy. Śmierć dziecka jest jednym z przejawów dekad napięć, które mają miejsce w tej części państwa. Za początek konfliktu uznaje się rok 2016, kiedy to siły rządowe rozegnały pokojowe protesty prawników i nauczycieli w anglojęzycznej części Kamerunu. Protestowali oni przeciwko praktykom dyskryminacji poprzez m.in. dostępu do edukacji anglojęzycznych mieszkańców Kamerunu. Dalsze zaostrzenie konfliktu nastąpiło w 2017 r., kiedy to separatyści ogłosili niepodległość anglojęzycznej części Kamerunu.Dane ONZ wskazują, że w wyniku walk zginęło już ponad 3500 osób, a około 730.000 obywateli było zmuszonych do opuszczenia swoich domów. Wraz z intensyfikacją działań separatystów wzrasta również ilość ataków na szkoły oraz wybuchy samodzielnie skonstruowanych urządzeń wybuchowych.Podział na frankojęzyczną i anglojęzyczną części Kamerunu sięga czasów I wojny światowej, kiedy to w wyniku przegranej Niemiec kraj został podzielony pomiędzy Francuzów i Anglików. Poczynając od 1961 r. dwie części Kamerunu połączyły się.Podejmowano wiele prób pokojowego rozwiązaniu konfliktu, żadne z nich jednak nie dały pożądanego wyniku. Jedną z najdalej idących było przyjęcie w 2019 r. ustawy nadającej specjalny status anglojęzycznej części Kamerunu. W ten sposób dążono do ustanowienia quasi- autonomii w tych regionach poprzez utworzenie zgromadzeń regionalnych wodzów, możliwości wyboru prezydentów, sekretarzy itd. w tych regionach. Zakładano również przekazania większej władzy burmistrzom miast, którzy mogli bezpośrednio zatrudniać pracowników szpitali i nauczycieli.Od samego początku rozwiązania te poddano jednak ostrej krytyce, wskazując, że zakładają one autonomię decyzyjną w ramach praw ustanowionych przez rząd i parlament. Tym samym nie uwzględniono autonomii legislacyjnej. Zabrakło również rozwiązań gwarantujących budżetową wolność.Szukając rozwiązań potencjalnego konfliktu, podkreśla się, że jednym z pierwszych kroków zmierzających do rozwiązania problemu, jest wprowadzenie rzeczywistej decentralizacji władzy. W praktyce, najwyżsi rangą urzędnicy w anglojęzycznej części Kamerunu są mianowani z koła frankojęzycznych urzędników. Co za tym idzie, nie posługują się oni językiem angielskim, co więcej nie rozumieją miejscowych tradycji i zwyczajów. Prowadzi to z pewnością do szeregu sytuacji potęgujących konflikt. Decentralizacji powinna również dotyczyć faktycznego wprowadzenia równości dwóch języków państwowcy. Aktualny system w rzeczywistości oznacza przewagę języka francuskiego nad językiem angielskim.LiteraturaCameroon authorities urge calm after police kill girl, 5, in Buea, Aljazeera, 15.10.2021 r., źródło: https://www.aljazeera.com/news/2021/10/15/cameroon-urges-calm-after-police-kills-child-in-anglophone-regiondostęp: 18.10.2021 r.Graig J., Violence in Cameroon’s Anglophone crisis takes high civilian toll, 1.04.20217, źródło: https://www.aljazeera.com/news/2021/4/1/violence-in-cameroon-anglophone-crisis-takes-high-civilian-toll dostęp: 17.10.2021 r.Calls for calm in Cameroon after police officer lynched for killing five-year-old, The Guardian, 14.10.2021 r. źródło: https://www.theguardian.com/world/2021/oct/14/cameroon-urges-calm-after-policeman-kills-schoolgirl-in-anglophone-region dostęp: 18.10.2021 r.Young P., Police officer killed in anglophone Cameroon after he shoots 4-year-old girl at checkpoint, 15.10.2021, 24France, źródło: https://observers.france24.com/en/africa/20211015-anglophone-cameroon-police-officer-killed-4-year-old-girl-checkpoint dostęp: 17.10.2021 r.CCC Aime, Rethinking the façade of decentralisation under the 1996 Constitution of Cameroon, 2020 4 Global Campus Human Rights Journal 135-175Źródło zdjęcia: Flickr[1] Doktor, LL.M. Uppasalla Universitetet; ORCID:0000-0001-5314-5906

Aleksander Wróbel[1]Spółka logistyczna Dubai Port World (DP World) odniosła kolejne zwycięstwo w postępowaniu arbitrażowym przed Londyńskim Międzynarodowym Sądem Arbitrażowym (LCIA) w sporze ze spółką Port de Djibouti S.A. (PDSA). Znaczenia temu orzeczeniu nadaje fakt, że port obsługiwany przez DP World ma ogromne znaczenie strategiczne w regionie Czerwonego Morza. Co więcej, terminal kontenerowy Doraleh, którym DP World zarządzała, odgrywa ważną rolę dla ludności Dżibuti, ponieważ jest on największym pracodawcą i znacząco zasila budżet państwa. Podkreślić należy, że Terminal, jest niewątpliwym sukcesem gospodarczym, ponieważ nieprzerwanie przynosi dochody od momentu jego otwarcia w 2006.Postępowanie arbitrażowe wszczęła DP World właścicielem, której są Zjednoczone Emiraty Arabskie. Spółka ta prowadzącą podobną działalność w ponad 40 państwach. Są to rozwijające się, jak i rozwinięte państwa. Z kolei pozwanym i zarazem większościowym udziałowcem PDSA jest państwo Dżibuti, natomiast 23.5 % udziałów należy do spółki zarejestrowanej w Hong Kongu – China Merchants Port Holdings Company Ltd.Początkiem sporu było przejęcie w 2018 r. przez PDSA kontroli nad terminalem Doraleh, który był zaprojektowany i zbudowany przez DP World. DP World zwróciła się do Wyższego Sądu Anglii i Walii z wnioskiem o zabezpieczenie, w celu zamrożenia procesu przejęcia Terminalu przez PDSA do momentu rozstrzygnięcia sprawy przez trybunał arbitrażowy. W celu uniknięcia skutków zabezpieczenia PDSA podjęła próby przekazania swoich udziałów na rzecz Rządu Dżibuti, co również było przedmiotem sporu w postępowaniu arbitrażowym.DP World wskazało, że trybunał orzekł o naruszeniu przez PDSA umowy poprzez próbę faktycznej nacjonalizacji udziałów, jak również usiłując przekazać swoje udziały na rzecz rządu. Trybunał również wskazał, że umowa pomiędzy DP World i PDSA jest nadal wiążąca. Co więcej, PDSA jest nadal udziałowcem joint venture i tym samym skład orzekający stwierdził, że próba przekazania udziałów na rzecz Rządu była nieskuteczna.Nie jest to pierwsze orzeczenie, które wynika z inwestycji dokonanych przez DP World w portach Dżibuti. Jedno z pierwszych wydano w 2018, stanowiło ono, że umowa koncesyjna na terminal w Doraleh, jest nadal wiążąca. W tym postępowaniu Rząd Dżibuti nie brał udziału.Kolejno wydano orzeczenie w 2020 zobowiązujące Rząd Dżibuti do przywrócenia portu na rzecz DP World.DP World zapowiada, że będzie w dalszym ciągu dochodziła ochrony swoich praw jako inwestora w Dżibuti. Z pewnością sprawa ta będzie miała swoją kontynuację. Aktualności sprawie dodaje wieloletni konflikt pomiędzy prezydentem Dżibuti a spółką DP World. Potencjalnie może to mieć negatywne implikacje dla wizerunku inwestycyjnego Dżibuti. Państwo to jest położone przy wejściu do Czerwonego Morza, co daje jego portom dostęp do Kanału Sueskiego. Co więcej, z dostępu tego korzystają również Etiopia i Erytrea, jak również podmioty gospodarcze prowadzące wymianę towarów z Afryką. Jednakże, w dłuższej perspektywie następstwem postępowań arbitrażowych dotyczących nielegalnej nacjonalizacji inwestycji może być znaczące osłabienie pozycji portów Dżibuti. Takie zagrożenie wzmacnia również fakt, że w ramach regionu rośnie mocna konkurencja dla Dżibuti w postaci, chociażby Portu Berbera w Somalilandzie.LiteraturaBallantyne J., DP World wins again in Djibouti port dispute, 12 lipca 2021 Global Arbitration Review, źródło: https://globalarbitrationreview.com/dp-world-wins-again-in-djibouti-port-dispute dostęp: 20.08.2021 r.Arbitration Tribunal Rejects Djibouti Port Company's Bid To Escape Contract With DP World, AllAfrica InfoWirem, 12.07.2021, źródło: https://allafrica.com/stories/202107120668.html dostęp: 21.08.2021 r.Minzner, A., Djibouti loses port arbitration to DP World, African Law and Bussiness, 14.08.2018, źródło: https://iclg.com/alb/8450-djibouti-loses-port-arbitration-to-dubai-owned-company dostęp: 21.08.2021 r.Guled A., Djibouti needs a Plan B for the post-Guelleh era, MEI@75, 20.07.2021, źródło: https://www.mei.edu/publications/djibouti-needs-plan-b-post-guelleh-era dostęp: 21.08.2021 r.Bohmer L., Third arbitral tribunal rules on djibouti port dispute; dubai claims that sole arbitrator reaffirmed validity of joint venture with DP World, Ainvestment Arbitration Reporter, 12.07.2021, źródło: https://www.iareporter.com/articles/third-arbitral-tribunal-rules-on-djibouti-port-dispute-dubai-claims-that-sole-arbitrator-reaffirms-validity-of-joint-venture-with-dp-world/ dostęp: 21.08.2021 r.[1] Doktor, LL.M. Uppasalla Universitetet; ORCID:0000-0001-5314-5906